روغن تفاله زیتون چیست و چرا باید از آن اجتناب کرد؟

احتمالا تا به حال نام روغن زیتون (پومیس) را نشنیده‌اید، یا اگر هم شنیده باشید احتمالا به خاطر قیمت پایین آن بوده که توجهتان را جلب کرده است. اما متاسفانه باید بدانید که روغن زیتون پومیس یا روغن تفاله زیتون از نظر کیفیت به هیچ وجه قابل مقایسه با روغن زیتون های معمولی نیست و حتی ممکن است حاوی مواد سرطان زا هم باشد! در این مقاله، ابتدا توضیح می‌دهیم که روغن زیتون پومیس چیست و چگونه به دست می‌آید، و سپس جایگزین‌های سالم‌تر و خوشمزه‌تری را به شما معرفی می‌کنیم.

روغن زیتون پومیس چیست؟

در ابتدا باید به این نکته مهم اشاره کنیم که روغن تفاله زیتون (پومیس) با روغن زیتون معمولی تفاوت قابل توجهی دارد. روغن زیتون پومیس در واقع یک محصول جانبی است و همان‌طور که از نامش پیداست، از تفاله باقی مانده از فرآیند تولید روغن زیتون بکر و فرابکر به دست می آید. همین امر باعث می شود که کیفیت روغن تفاله زیتون به مراتب پایین تر باشد و طعم، عطر و بافت دلپذیری که از روغن زیتون انتظار داریم را نداشته باشد.

روغن زیتون فرابکر پنج مرحله اصلی تولید را پشت سر می گذارد: برداشت، فرآوری، ورز دادن، پرس و بطری کردن. در مرحله چهارم، یعنی پرس، بخش عمده‌ی روغن از میوه زیتون خارج می‌شود. با این حال، مقدار کمی روغن همچنان در تفاله زیتون باقی می ماند که به آن پومیس (pomace) گفته می شود. به طور معمول، حدود پنج تا هشت درصد از کل حجم روغن موجود در میوه زیتون همچنان در تفاله باقی می ماند. برای استخراج روغن باقی مانده از تفاله، آن را با حلال های شیمیایی مثل هگزان تصفیه می‌کنند تا آخرین قطرات روغن نیز از آن خارج شود.

فرآیند استخراج روغن باقی مانده از تفاله زیتون با استفاده از حلال‌های شیمیایی منجر به تولید روغن زیتونی بی کیفیت می‌شود که آن را روغن تفاله زیتون یا روغن پومیس می‌نامند. این روغن به خودی خود برای مصرف انسان مناسب نیست و نیاز به فرآیندهای تصفیه دارد و بدین منظور روغن را در معرض حرارت بالا (حدود 60 تا 90 درجه سانتیگراد) قرار می‌دهند. گاهی اوقات نیز برای بهبود طعم و بو، روغن زیتون پومیس را با روغن زیتون فرابکر مخلوط می‌کنند.

با این حال، لازم به ذکر است که دولت‌های بریتانیا و اسپانیا در مورد ترکیبات بالقوه سرطان‌زا ناشی از این روش‌های فرآوری هشدار داده‌اند و در استاندارد ملی ایران نیز استفاده خوراکی از روغن زیتون پومیس ممنوع اعلام شده‌است.

حتی اگر هم با روش‌های مختلف تصفیه، روغن زیتون پومیس را قابل مصرف کنند، باز هم عطر و طعم مطبوع و مواد مغذی باارزشی را که از روغن زیتون فرابکر انتظار داریم، نخواهد داشت. روغن زیتون پومیس شاید ارزان باشد، اما مطمئن باشید باشید که صرف چند ده هزار تومان بیشتر برای خرید روغن زیتون واقعی کاملا ارزشش را دارد.

روغن‌های جایگزین روغن زیتون پومیس

خوشبختانه، یافتن روغن زیتون پومیس در فروشگاه‌های مواد غذایی محلی به راحتی امکان پذیر نیست و احتمال اینکه به اشتباه آن را به جای روغن زیتون مرغوب خریداری کنید خیلی کم است. اما اگر به هر دلیلی در زندگی روزمره خود به آن برخورد کردید، به شدت توصیه می کنیم یکی از گزینه های جایگزین عالی که در ادامه به شما معرفی می‌کنیم را انتخاب کنید.

البته که هیچ چیز نمی تواند در آشپزی جای روغن زیتون فرابکر را بگیرد. طعم دلپذیر و ارزش غذایی بالای آن، این روغن را به یکی از ضروریات هر آشپزخانه تبدیل کرده است. شما می توانید از بین انواع مختلف روغن زیتون یکی را انتخاب کنید، و یا اگر به دنبال طعم های جدید هستید، روغن زیتون‌های طعم دار را امتحان کنید. برای تهیه روغن زیتون تازه، می توانید به سراغ برندهایی مثل "عصاری داروئی"، که کنترل کیفیتی بیشتری داشته و روغن زیتون را سریعتر به دست شما می رساند بروید.

اگر هم به دنبال یک روغن کاملاً بدون طعم و مزه برای پخت و پز هستید، روغن کانولا یا روغن نباتی انتخاب های مناسبی هستند. این روغن ها در مقایسه با روغن زیتون به وفور یافت می شوند و مقرون به صرفه ترند، اما فواید سلامتی آنها به پای روغن زیتون نمی رسد. البته گزینه های دیگری نیز وجود دارد که می توانید برای پخت و پز و شیرینی پزی در نظر بگیرید از جمله: روغن آفتابگردان، روغن نارگیل، روغن هسته انگور و روغن بادام زمینی.