خواص روغن رزماری و کاربردهای آن

روغن رزماری ممکن است فواید متعددی برای سلامتی داشته باشد که از میان آن می‌توان به تقویت عملکرد مغز و رشد مو اشاره کرد.

روزماری یک درختچه همیشه سبز با برگ های کشیده و نخی و پوشیده از کرک های کوتاه و معطر است.

رزماری را اگرچه بیشتر به عنوان یک چاشنی غذا می‌شناسیم، اما یکی از محبوب ترین گیاهان معطر و دارویی در سراسر جهان نیز به شمار می‌رود و روغن رزماری – که از برگ و سرشاخه‌های گلدار گیاه استخراج می‌شود – در بطری‌های کوچک به فروش می‌رسد.
به دلیل سابقه‌ی تاریخی استفاده از روغن رزماری برای مصارف دارویی، طبق بررسی‌های به‌روز شده‌ای که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، به کاربرد این روغن در تولید داروهای جدید نیز علاقه‌مند شده‌اند.

اگرچه این تحقیقات تازه در ابتدای راه است، اما برخی از مصارف سنتی این روغن را تأیید کرده و کاربردهای جدید احتمالی را نشان می دهد.

در این مقاله 14 مورد از خواص و کاربردهای بالقوه روغن رزماری را بیان می‌کنیم.

1. ممکن است عملکرد مغز را بهبود ببخشد

در یونان و روم باستان، بر این باور بودند که رزماری حافظه را تقویت می‌کند.

تحقیقات امروزی نیز نشان می‌دهد که استنشاق روغن رزماری از تجزیه استیل‌کولین، یک ماده شیمیایی مغز که برای تفکر، تمرکز و حافظه مهم است، جلوگیری می‌کند.

در مطالعه‌ای که معیارهای شناختی ۲۰ بزرگسال جوان و سالم را اندازه‌گیری می‌کرد، آن‌ها به طور تصادفی و در مدت زمان‌های مختلف در معرض روغن رزماری پخش‌شده در یک اتاق کوچک قرار گرفتند. این مطالعه نشان داد که هر چه افراد مدت زمان بیشتری در معرض استنشاق روغن رزماری قرار بگیرند، سرعت و دقت آنها افزایش می‌یابد.

علاوه بر این، سطح برخی از ترکیبات رزماری نیز در خون آن‌ها افزایش یافته بود، که نشان می‌دهد رزماری حتی با تنفس هم می‌تواند وارد بدن شما شود.

تحقیقات دیگری نشان می‌دهد که استنشاق روغن رزماری و سایر اسانس‌های روغنی ممکن است عملکرد مغز را در بزرگسالان مبتلا به بیماری‌های زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر، بهبود بخشد.

به خاطر داشته باشید که تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

2.  باعث تحریک رشد مو می‌شود

یکی از شایع ترین انواع ریزش مو، آلوپسی آندروژنیک است که بیشتر آن را به عنوان طاسی مردانه می‌شناسیم، اگرچه می تواند زنان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

به نظر می‌رسد که آلوپسی آندروژنیک تا حدی به دلیل  تاثیر دی هیدروتستوسترون – که یک محصول جانبی تستوسترون است - بر روی فولیکول های مو ایجاد می شود.

در یک مطالعه، گروهی از مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک به مدت شش ماه، روزی دو بار روغن رزماری رقیق شده را روی پوست سر خود ماساژ دادند و گروهی دیگر از م به همان اندازه افرادی که از ماینوکسیدیل (برند Rogaine) استفاده کردند. مینوکسیدیل داروی رایجی برای رشد مجدد مو است. نتیجه این شد که مردانی که از روغن رزماری استفاده کرده بودند به همان اندازه افرادی که از مینوکسیدیل استفاده کرده بودند، افزایش ضخامت مو را تجربه کردند.

بعلاوه افرادی که از روغن رزماری استفاده می کردند، در مقایسه با مینوکسیدیل، خارش کمتری در پوست سر خود گزارش دادند، که نشان می دهد روغن رزماری ممکن است برای پوست سر قابل تحمل تر باشد.

تحقیقات دیگر نشان می دهد که روغن رزماری ممکن است با آلوپِسیا آره‌آتا (طاسی منطقه‌ای یا کچلی سکه‌ای) مبارزه کند. این بیماری تقریباً نیمی از افراد زیر 21 سال و حدود 20 درصد از افراد بالای 40 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.

در یک مطالعه دیگر، افرادی که به طاسی منطقه‌ای مبتلا بودند، روزانه به مدت هفت ماه مخلوطی از روغن رزماری را روی پوست سر خود مالیدند. در مقایسه با گروه کنترل که از روغن های خنثی جوجوبا و هسته انگور استفاده می کردند، 44 درصد از آنها بهبودی در ریزش مو نشان دادند، در حالی که این میزان در گروه کنترل تنها 15 درصد بود.

3. ممکن است به تسکین درد کمک کند

در طب گیاهی، از رزماری به عنوان یک مسکن ملایم استفاده می شود. همچنین به عنوان یک روش کمکی غیر دارویی برای مدیریت درد مورد مطالعه قرار گرفته است.

در یک مطالعه دو هفته‌ای، بیماران سکته مغزی که دچار درد شانه بودند و روزانه دو بار به مدت ۲۰ دقیقه از ترکیب روغن رزماری با طب فشاری (فشار درمانی) استفاده کردند، ۳۰ درصد کاهش درد را تجربه کردند. افرادی که فقط طب فشاری دریافت کردند، کاهش ۱۵ درصدی درد را داشتند.

4. برخی حشرات را دفع می‌کند

اگر به دنبال جایگزینی طبیعی برای دفع حشرات مضر باغچه یا حشراتی که شما را نیش می‌زنند هستید، روغن رزماری را امتحان کنید.

مطالعات نشان داده که سم‌پاشی گوجه‌فرنگی‌های گلخانه‌ای با عصاره‌ی رزماری، بدون آنکه به گیاهان آسیبی برساند، جمعیت کنه‌های تار عنکبوتی دو نقطه‌ای را تا ۵۲ درصد کاهش می‌دهد.

علاوه بر آن، روغن رزماری می تواند برخی حشرات خون‌خوار که می‌توانند ویروس‌ها و باکتری‌های مضر را منتقل کنند، دفع کند.

در یک آزمایش، روغن رزماری در مقایسه با ۱۱ روغن دیگر، بیشترین اثر دورکنندگی را روی پشه‌های تب زرد که ویروس زیکا (عامل بیماری عفونی تب دنگی) را منتقل می‌کنند، داشت. رقت ۱۲.۵ درصدی روغن رزماری برای ۹۰ دقیقه جلوی ۱۰۰ درصد پشه‌ها را گرفت.

همچنین، اسپری ۱۰ درصدی روغن رزماری در کنترل گسترش کنه‌های پاسیاه (که ناقل بیماری لایم هستند) در مناطق آلوده‌ی شمال شرقی آمریکا به اندازه‌ی سم‌ حشره‌کش شیمیایی مؤثر بود.

5. ممکن است به کاهش استرس کمک کند

استرس میتواند دلایل فراوانی داشته باشد، از جمله امتحانات مدرسه. استنشاق روغن رزماری ممکن است به کاهش اضطراب ناشی از امتحان کمک کند.

در یک مطالعه، پرستاران دانشجویی که از قبل و در طول مدت امتحان روغن رزماری را از طریق افشانه استنشاق کردند، ضربان نبض آنها حدود 9 درصد کاهش یافت - در حالی که بدون روغن رزماری تغییر قابل توجهی رخ نداد.

از آنجایی که افزایش ضربان قلب یکی از علائم استرس و اضطراب کوتاه مدت است، روغن رزماری ممکن است به طور طبیعی استرس را کاهش دهد.

علاوه بر آن، در آزمایش دیگری زمانی که 22 فرد جوان به مدت 5 دقیقه روغن رزماری را بو کردند، سطح هورمون استرس کورتیزول در بزاق آنها نسبت به کسانی که بوی یک ماده غیر معطر را استشمام کرده بودند، 23 درصد کاهش یافت.

افزایش سطح کورتیزول می تواند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند، باعث بی خوابی شود، نوسانات خلقی ایجاد کرده، و مشکلات بالقوه دیگری را به وجود آورد.

6. ممکن است باعث بهبود گردش خون شود

ضعف گردش خون مشکل شایعی است. این مشکل را بیشتر در دست و پا احساس می کنید.

اگر انگشتان دست و پای شما حتی در هوای نسبتاً گرم هم سرد می شود، روغن رزماری ارزش امتحان کردن را دارد.

در یک مطالعه، خانمی که به بیماری رینود مبتلا بود (این بیماری باعث اختلال در گردش خون می شود) با مخلوطی از روغن رزماری دست های خود را ماساژ داد و متوجه شد که انگشتان او نسبت به زمانی که از یک روغن خنثی استفاده می کرده، گرم تر شده اند. این اثر با تصویربرداری حرارتی تأیید شد.

بیماری رینود باعث می شود رگ های خونی انگشتان دست و پا در اثر سرما یا استرس منقبض شوند و در نتیجه رنگ خود را از دست داده و سرد شوند.

به نظر می رسد روغن رزماری با گشاد کردن رگ های خونی، باعث افزایش جریان خون در انگشتان دست و پا می شود.

برای تایید این اثر به تحقیقات بیشتری نیاز است، اما روغن رزماری می تواند یک امتحان کم هزینه و باارزش باشد.

7. ممکن است شما را سرزنده کند

در طب سنتی از روغن رزماری برای رفع خستگی و ضعف ذهنی استفاده می‌کنند.

تحقیقات اولیه بر روی افرادی که روغن رزماری استنشاق کرده اند نیز نشان داده است که این افراد در مقایسه با کسانی که در معرض بوی یک ماده بی‌خاصیت قرار گرفته اند، حدود ۳۰ درصد بیشتر احساس سرحال بودن داشته و ۲۵ درصد کمتر احساس خواب آلودگی داشتند.

تغییرات امواج مغزی افراد نیز نشان‌دهنده‌ی افزایش سطح هوشیاری آن‌ها بوده است. با این حال، برای تایید قطعی این نتایج به تحقیقات بیشتری نیاز است.

۸. ممکن است التهاب مفاصل را کاهش دهد

روش‌های غیر دارویی کاهش درد و التهاب به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. با این حال، شواهد اولیه نشان می‌دهد که روغن رزماری ممکن است به کاهش التهاب بافت‌های آسیب‌دیده که منجر به تورم، درد و خشکی می‌شود، کمک کند.

بر اساس آزمایش‌هایی که در آزمایشگاه انجام شده است، در بیماری های خودایمنی، روغن رزماری این کار را با جلوگیری از حرکت گلبول‌های سفید خون به بافت‌های آسیب‌دیده و آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی توسط آنها انجام می‌دهد.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌هایی مانند زانو و سایر مفاصل حمله می‌کند و باعث آسیب به پوشش مفصل و التهاب می‌شود.

در مطالعه‌ای، افرادی که مبتلا به آرتریت روماتوئید بودند، سه بار در هفته به مدت ۱۵ دقیقه با استفاده از مخلوطی از روغن رزماری، ماساژ زانو دریافت کردند. این افراد در مقایسه با افرادی که روغن دریافت نکرده بودند، کاهش ۵۰ درصدی درد التهابی زانو را در طول دو هفته تجربه کردند. در حالی که کاهش درد در گروهی که روغن دریافت نکرده بودند، ۱۲ درصد بود.

تحقیقات بیشتری برای اثبات تاثیر روغن رزماری بر التهاب مورد نیاز است.

9 – 11. سایر کاربردها

دانشمندان در حال بررسی چند کاربرد دیگر برای روغن رزماری هستند، اما در این زمینه هنوز مطالعات کافی انسانی انجام نشده است.

آزمایش‌هایی که در محیط آزمایشگاهی روی سلول‌ها انجام می‌شود، با مطالعات انسانی که اسانس‌های روغنی را از طریق استنشاق یا استفاده موضعی بررسی می‌کنند، قابل مقایسه نیستند. استنشاق و استفاده موضعی از این روغن‌ها، روش‌های رایج و قابل قبولی برای انسان به شمار می‌روند.

به علاوه، در برخی مطالعات جانوری، روغن رزماری به صورت خوراکی استفاده شده است. اما بلعیدن اسانس های روغنی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. این روغن‌ها نباید خورده شوند.

با این وجود روغن رزماری ممکن است برای موارد زیر مفید باشد:

• سرطان: روغن رزماری دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است که طبق مطالعات آزمایشگاهی، ممکن است برای سلول های سرطانی سمی باشد.
• سلامت کبد و دستگاه گوارش: مطالعات جانوری نشان می دهد که روغن رزماری ممکن است باعث تحریک ترشح صفرا شود که برای هضم چربی مهم است و همچنین مکانیسم های دفاعی آنتی اکسیدانی بدن شما را برای محافظت از کبد فعال کند.
• مسمومیت غذایی: روغن رزماری می تواند به مهار رشد برخی از انواع باکتری هایی که باعث مسمومیت غذایی می شوند کمک کند. این نیازمند استفاده دقیق از مقادیر بسیار کم روغن خوراکی است. این روش را در خانه امتحان نکنید.
• عوارض جانبی آنتی بیوتیک: رزماری و سایر اسانس‌های روغنی ممکن است اثربخشی برخی از آنتی بیوتیک ها را افزایش دهند. این موضوع می‌تواند به استفاده از دوز پایین‌تری از این داروها منجر شود که در نتیجه، عوارض جانبی آن‌ها را کاهش دهد. 
• مقاومت در برابر آنتی بیوتیک: رزماری و سایر اسانس‌های روغنی ممکن است دیواره سلولی باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک را ضعیف کنند – این کار نه تنها به آنها آسیب می رسانند بلکه به آنتی بیوتیک ها اجازه ورود به آنها را می دهند.

14. استفاده از آن آسان است

روغن رزماری را می توان به صورت استنشاقی یا موضعی استفاده کرد. این روغن بسیار غلیظ است، بنابراین در هر بار مصرف فقط باید چند قطره از آن را استفاده کنید. بطری های کوچک روغن رزماری دارای قطره چکان پلاستیکی هستند که به ریختن مقدار کمی از آن کمک می کند.

برخی از تولیدکنندگان ادعا می کنند بلعیدن یا مصرف اسانس‌های روغنی آنها بی خطر است، اما هیچ مدرک علمی برای تایید این ادعا، به ویژه در دراز مدت، وجود ندارد. اسانس‌های روغنی را به هیچ وجه نباید بلعید.

در اینجا چند دستورالعمل ساده برای استنشاق یا استفاده موضعی از روغن رزماری آورده شده است:

استنشاق روغن رزماری

راحت ترین راه برای استنشاق روغن رزماری، باز کردن بطری و تنفس آن است. همچنین می توانید چند قطره روی یک پارچه یا دستمال بریزید و آن را نزدیک صورت خود نگه دارید.

بسیاری از افراد از دستگاه های پخش کننده رایحه درمانی استفاده می کنند که اسانس‌های روغنی را در هوای اطراف پخش می کنند.

به طور کلی، از قرار دادن دستگاه پخش کننده در نزدیکی نوزادان یا کودکان خردسال خودداری کنید، زیرا میزان استنشاق آن ها قابل کنترل نیست.

استفاده موضعی از روغن رزماری

زمانی که از روغن رزماری و سایر اسانس‌های روغنی روی پوست خود استفاده می کنید، به راحتی در جریان خون جذب می شوند.

به طور کلی توصیه می شود اسانس‌های روغنی را با یک روغن حامل خنثی مانند روغن جوجوبا یا روغن بادام شیرین رقیق کنید. این کار به جلوگیری از تحریک احتمالی پوست و تبخیر زودرس روغن کمک می کند.

در اینجا چند دستورالعمل کلی برای رقیق کردن روغن ها برای استفاده موضعی آورده شده است:

بعد از رقیق کردن، روغن رزماری را به کف پا یا ناحیه مورد نظر بدن، مانند عضلات دردناک، بمالید. سپس روغن را روی پوست خود ماساژ دهید. این کار باعث بهبود جریان خون و جذب روغن می‌شود.

از مالیدن روغن رزماری و سایر اسانس‌های روغنی روی پوست آسیب دیده یا نزدیک نواحی حساس مانند دور چشم خودداری کنید.

به طور کلی توصیه می شود در صورت بارداری، یا داشتن صرع یا فشار خون بالا از روغن رزماری استفاده نکنید. روغن رزماری ممکن است این دو مشکل آخر را تشدید کند.

سخن آخر

عصاره رزماری که از گیاه آشپزی رزماری به دست می آید، مدت هاست در طب سنتی کاربرد داشته و اکنون نیز در مطالعات علمی مفید بودن آن ثابت شده است.

اگرچه بیشتر این تحقیقات مقدماتی است، اما مطالعات نشان می دهد که این روغن ممکن است با بهبود تمرکز ذهنی و حافظه، مبارزه با ریزش مو، تسکین درد و التهاب، دفع حشرات خاص و کاهش استرس، سلامتی شما را بهبود بخشد.

اگر می خواهید روغن رزماری را امتحان کنید، تنها کافیست آن را استنشاق کنید و یا آن را رقیق کرده و به صورت موضعی استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که این روغن بسیار غلیظ است، بنابراین در هر بار فقط به چند قطره از آن نیاز دارید.