شستن زیاد موهای سر می تواند سبوم (چربی طبیعی) تولید شده توسط پوست سر را که برای داشتن موهای سالم و درخشان ضروری است، از بین ببرد. با این حال، هر زمان که حس کردید موهایتان کثیف شده هیچ اشکالی ندارد که آنها را بشویید.
چربی همیشه هم بد نیست
موهای چرب اغلب یک مشکل ناخوشایند تلقی می شود، اما در واقع سبوم (چربی طبیعی) تولید شده توسط پوست سر برای داشتن موهای سالم و درخشان ضروری است. برخلاف آنچه تبلیغات شامپوها به شما القا می کنند، شستن بیش از حد مو می تواند عامل اصلی یک روز بد برای موهایتان باشد. موهایی که به طور کامل از این روغن طبیعی پاک می‌شوند، زبر و کدر شده و به سختی حالت می گیرند.
اکثر مردم نسبت به تمیزی وسواس زیادی دارند و شستن روزانه مو با شامپوهای پاک‌کننده قوی در بین بسیاری از افراد رایج است. اما به نظر می‌رسد این فرهنگ در حال تغییر است - حداقل برای برخی - و مردم به تدریج به اهمیت حفظ چربی طبیعی مو پی می برند. امروزه جنبشی در حال رشد است که طرفداران آن به طور کلی شامپو را کنار گذاشته‌اند یا از پاک‌کننده‌های ملایم بدون مواد شوینده استفاده می‌کنند. این جنبش که «no poo» (بدون شامپو) نام دارد در سال اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده و بسیاری از افراد را به پیروی این روش ترغیب کرده است. در نتیجه این روزها، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند شامپوی معمولی را کنار بگذارند و اجازه دهند چربی طبیعی پوست سرشان با کمک پاک‌کننده‌های ملایم‌تر یا حتی آب خالی، به تعادل برسد.
شاید هم حق با آنها باشد چون بر خلاف تصور رایج، اکثر افراد نیازی به شستن روزانه یا حتی یک روز در میان موهای خود ندارند. میزان شستشوی مناسب مو به عوامل مختلفی بستگی دارد. الیزابت هیوز، متخصص پوست‌شناسی در سیاتل، در پاسخ به این سؤال که هر چند وقت یکبار باید موهای خود را بشوییم عنوان می‌کند که بهترین روش این است که تنها زمانی موهای خود را بشویید که چرب و کثیف شده‌اند.
چه عواملی بر دفعات شستشوی موها تأثیر می‌گذارند؟
موهای شما تحت تأثیر عوامل مختلفی نیاز به شستشو پیدا می‌کنند از جمله:
چربی
بزرگترین عامل پشت آن چیزی که در نظر ما موهای "کثیف" جلوه می‌کند چربی است. همین چربی است که باعث میشود موها بی حالت و چسبناک به نظر برسند. میزان چربی که پوست سر شما تولید می کند به عوامل مختلفی از جمله سن، ژنتیک، جنسیت و محیط زندگی بستگی دارد. پوست بدن کودکان و بزرگسالان چربی کمتری نسبت به نوجوانان یا بزرگسالانی که در دهه 20 و 30 زندگی هستند تولید می کنند. بنابراین متوجه باشید چنانچه با مشکل پوست سر چرب دست به گریبان هستید، با افزایش سن پوست سر شما به تدریج خشک تر می شود.
الیزابت هیوز، متخصص پوست، ادامه می‌دهد: "بعضی از افراد هستند که موهای بسیار حساسی دارند و موهایشان با شستشوی مرتب به راحتی آسیب می‌بیند. این دسته افراد شاید بهتر باشد تنها هر دو هفته یکبار موهایشان را بشویند. به طور کلی، تعداد دفعات نیاز به شستشوی مو برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد و به شرایط مو و نیازهای او بستگی دارد."
دکتر هیوز تأکید می‌کند که برخلاف تصور عموم، اکثر افراد نیازی به شستن روزانه مو ندارند. پوست سر آنها به اندازه‌ای چربی طبیعی تولید می‌کنند که شستن هر چند روز یکبار برایشان کافی باشد. تنها عده‌ی کمی هستند که به دلیل تولید بیشتر چربی پوست سرشان، مجبورند موهایشان را هر روز بشویند.
نوع مو
موهای صاف و نازک نسبت به موهای فر یا مواج به شستشوی بیشتری نیاز دارند زیرا چربی (سبوم) به راحتی روی موهای صاف می‌نشیند و باعث میشود زودتر چرب و کثیف به نظر برسند. در عوض، موهای ضخیم، موج دار یا فر معمولاً خشک‌تر هستند، زیرا چربی به راحتی روی تارهای این نوع مو پخش نمی‌شود. سبوم در واقع برای داشتن فرهای زیبا و خوش فرم مهم است، زیرا موهای فر برای نرم ماندن و جلوگیری از وز شدن به رطوبت بیشتری نیاز دارند.
افرادی که دارای موهای فر ریز یا بافت دار هستند (مثل آفریقایی-آمریکایی‌ها) کمتر از همه به شستشو نیاز پیدا می‌کنند. شستشوی بیش از حد، به خصوص با شامپوهای قوی، می‌تواند باعث آسیب به این نوع مو و ریزش آن شود، به ویژه اگر موهایتان با مدل‌های بافت سفت که به ریشه مو فشار وارد می‌کند، آراسته شده باشد. متخصصان پوست توصیه می‌کنند این دسته افراد، موهای خود را حداکثر هفته‌ای یک بار یا هر دو هفته یک بار بشویند.
عرق
اصلا جای تعجبی ندارد که بعد از یک تمرین سخت و عرق‌آور موهایتان به‌هم‌ریخته شود. میزان تعریق شما نقش مهمی در تعیین تعداد دفعاتی که باید موهایتان را بشویید یا حداقل آبکشی کنید بازی می‌کند. عرق موجب پخش شدن سبوم (چربی طبیعی پوست سر) روی موها شده و باعث میشود موها چسبنده و کثیف به نظر برسند. همچنین می‌تواند باعث منتشر شدن بوی نامطبوعی در موها شود. دکتر هیوز توصیه می‌کند بعد از تمرینات پرفشار و یا هر زمان که برای مدت طولانی کلاه یا کلاه ایمنی به سر می‌گذارید، از شامپو استفاده کنید.
آلودگی یا گرد و غبار
فعالیت‌هایی مثل باغبانی، امور نظافتی و کارهای دیگری که احتمالا باعث کثیف شدن شما میشود می‌تواند نیاز شما به شستشوی موهایتان را بیشتر کند. خاک، گرد و غبار و گرده‌ها ممکن است به موهای شما بچسبد و نه تنها باعث کدر شدن آنها شود، بلکه آلرژی‌های شما را هم بدتر کند.
محصولات حالت‌دهنده مو
محصولات حالت دهنده مو مانند ژل، اسپری، واکس، کرم و غیره اگر به مقدار زیاد و به طور مداوم مورد استفاده قرار گیرند، می توانند روی مو و پوست سر انباشته شده و منجر به تحریک و آسیب شوند. در نتیجه، استفاده مکرر یا فراوان از این محصولات نسبت به حالتی که از آنها استفاده نمی کنید ممکن است نیاز به شستشوی بیشتر موها را به همراه داشته باشد.
آیا موهایان را خیلی زیاد می‌شویید؟
شامپو برای تمیز کردن پوست سر و پاک کردن چربی اضافی از آن طراحی شده است. اما استفاده بیش از حد یا کشیدن آن روی تمام طول مو می‌تواند به موها آسیب برساند. شامپو چربی ضروری تولید شده توسط پوست سر را از بین می‌برد و می‌تواند باعث خشکی بیش از حد مو و پوست سر شود. برای جلوگیری از این اتفاق، فقط ریشه‌های مو را با شامپو بشویید. انتهای موها موقع آبکشی شامپو تمیز خواهند شد.
دکتر هیوز می‌گوید: «مشکلاتی که مردم با شستشوی بیش از حد مو با آنها مواجه می شوند بیشتر از چیزی است که فکرش را می کنید. اگر مردم اینقدر به روی مواد شوینده تکیه نمی کردند، به احتمال زیاد کیفیت پوستشان، به ویژه با افزایش سن، بهتر میشد. افرادی که در دهه ۴۰ یا ۵۰ عمر خود هستند و موهایشان را با مواد شوینده قوی می‌شویند و خودشان را مانند نوجوانان اسکراب می‌کنند، در واقع دارند به پوستشان آسیب جدی وارد می‌کنند. ترمیم این آسیب زمان زیادی می‌برد.»
شوره سر و شامپو
شوره سر شما در واقع ممکن است یکی از نشانه های شستشوی بیش از حد مو باشد. خشکی مو، خارش و پوسته پوسته شدن مداوم یا شوره سر، همگی علائم خشکی بیش از حد پوست سر هستند. اما این به این معنی نیست که همه ما باید شستن موهایمان را برای همیشه کنار بگذاریم. دکتر هیوز می گوید: «این تصور وجود دارد که بخشی از روغن‌های طبیعی مو برای حفظ سلامت آن مفید هستند و این تا حد زیادی واقعیت دارد، به ویژه برای افرادی که موهای فر دارند. با این حال، نیازی نیست همه روغنی که مصرف می‌کنید به طور دائم روی مو باقی بماند.»
کاهش دفعات شستشو با شامپو بیشتر یک سلیقه شخصی است. برخی افراد ممکن است با کاهش دفعات شستشو دچار خارش شوند، اما به طور کلی، شستشوی کمتر فقط بر ظاهر مو و احساس شما از آن تاثیر خواهد گذاشت. در موارد نادر، حتی ممکن است شاهد انسداد منافذ پوست سر یا شوره سر هم باشید. برخی افراد نیز ممکن است از حذف کامل شامپوهای حاوی مواد شوینده یا استفاده بسیار کم از آنها نفع ببرند.
شامپوهای جایگزین
بسیاری از وبلاگ ها و مجلات زیبایی، جایگزین های زیر را برای شامپو معرفی کرده اند:
شامپو خشک
برخلاف نامش، شامپو خشک که به صورت پودر یا اسپری در دسترس است، در واقع موها را تمیز نمی‌کنند. این گونه محصولات با جذب بخشی از چربی مو، از چسبیدن آنها به هم و چرب به نظر رسیدنشان جلوگیری می‌کنند. با این وجود، استفاده از شامپوی خشک خالی از لطف نیست. دکتر هیوز استفاده از آن را به افرادی که امکان شستشوی موهایشان برایشان فراهم نیست و یا به دنبال افزایش فاصله بین دفعات شستشو هستند، توصیه می‌کند.
شتسشو با نرم‌کننده یا Co-washing
استفاده از نرم کننده یا "نرم کننده های پاک کننده" برای شستشوی مو رو به افزایش است. شرکت هایی مانند L'Oreal و Pantene محصولاتی را به بازار عرضه کرده اند که ادعا می شود بدون نیاز به مواد شوینده، موها را شسته و نرم می کنند. دکتر هیوز معتقد است که شستشوی مو با نرم کننده برای موهای فر، مواج و یا خشک سودمندتر است. برای استفاده، تنها کافیست ابتدا پوست سر خود را مانند هنگام استفاده از شامپو خیس کنید. پس از ماساژ دادن، نرم کننده را روی موها پخش کرده و اجازه دهید نرم کننده چند دقیقه روی سرتان باقی بماند و سپس آبکشی کنید.
اگر از روش شستشوی مو با نرم‌کننده استفاده می‌کنید، به شدت توصیه میشود از هر گونه محصول مراقبت مو، از جمله نرم‌کننده، که حاوی سیلیکون است اجتناب کنید. سیلیکون ممکن است موهایی نرم و صاف به شما هدیه دهد، اما در عین حال می‌تواند روی مو انباشته شده و باعث شود موهایتان بی‌حالت و چرب به نظر برسد. با حذف شامپو، عملاً هیچ راهی برای پاک کردن این رسوبات سیلیکونی باقی نمی‌ماند. لازم به ذکر است که مواد تشکیل‌دهنده که در زبان انگلیسی به «cone-» ختم می‌شوند مانند سایکلومتیکون، دایمتیکون و آمودایمتیکون، همگی حاوی سیلیکون هستند.
فقط با آب خالی
افرادی که طرفدار روش شستشوی مو با آب خالی هستند، ادعا می‌کنند که موهای درخشان و فرهای پر حجمی دارند، اما تا به امروز تحقیقی در مورد مزایا یا معایب شستشو با آب خالی منتشر نشده است. دکتر هیوز می‌گوید: «فکر نمی‌کنم این کار [شستشوی مو صرفا با آب] به خودی خود مشکلی داشته باشد، و مطمئناً آب می‌تواند آلودگی، گرده و عرق را پاک کند.» اما با استفاده از این روش، از مزیت هرگونه رطوبتی که معمولا از نرم‌کننده ih یا شامپوهای آبرسان دریافت میشود بی بهره می‌مانید.
بهترین روش(های) شستشو برای شما
در دنیای مراقبت از مو، هیچ فرمول واحدی که برای همه مناسب باشد وجود ندارد. شستشوی مو، چه از نظر دفعات و چه از نظر انتخاب محصول، تا حد زیادی به ویژگی‌های بدن، سبک زندگی و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. هر چه بیشتر عرق کنید یا کثیف شوید و پوست سرتان چربی بیشتری تولید کنید، بیشتر باید موهایتان را بشویید. اگر فکر می‌کنید موهایتان را بیش از حد می‌شویید، می‌توانید هفته‌ای یک بار شستشو را کم کنید تا به تدریج فاصله بین دفعات شستشو افزایش یابد. این روند کاهش را تا زمانی که از مو و پوست سر خود احساس رضایت دارید ادامه دهید.
شستشوی مو با شامپوهای جایگزین یا نرم کننده نیز گزینه بسیار خوبی است، اما برای بسیاری از افراد، دوره سازگاری با این روش‌ها می‌تواند دلهره‌آور باشد. لازم نیست شامپوی مورد علاقه خود را دور بیندازید! اگر می‌خواهید استفاده از شامپوهای حاوی مواد شوینده را کاهش دهید، می‌توانید به تدریج روش‌های شستشوی دیگری را در کنار آن امتحان کنید، مثلاً یک بار در هفته از روش دیگری برای تمیز کردن موهایتان استفاده کنید. دکتر هیوز توصیه می‌کند که به هر تغییر در روش شستشوی مو حداقل یک ماه فرصت بدهید تا ببینید آیا برای شما موثر است یا نه. این زمان به موها و پوست سر شما فرصت می‌دهد تا با تغییرات جدید سازگار شوند.
سخن آخر
شامپو تنها برای تمیز کردن پوست سر طراحی شده است. مگر در مواردی که از محصولات حالت دهنده استفاده می‌کنید و نیاز است تا موها را هم از این مواد پاک کنید. بنابراین شستن انتهای موها با شامپو ضروری نیست. انتهای مو حساس‌ترین و شکننده‌ترین قسمت مو است و نیاز به مراقبت ویژه‌ای دارد و باید مرطوب تر بماند.
بر اساس گزارشی از دانشگاه جان هاپکینز، استفاده از نرم کننده یکی از مهم ترین مراحل برای داشتن موهای سالم است. در حالی که همه افراد می توانند از مزایای نرم کننده بهره مند شوند، اما افرادی که موهای خشک دارند باید بعد از هر بار شستشوی مو از نرم کننده استفاده کنند. هنگام استفاده از نرم کننده به انتهای موهای خود توجه ویژه ای داشته باشید. برخلاف عقیده اکثر مردم، استفاده از نرم کننده روی پوست سر نیز می تواند در صورت داشتن پوست خشک یا موهای فر مفید باشد.
با این وجود، صرف نظر از همه این گفته‌ها و نظرات، تنها کسی که می تواند تعادل مناسب بین تمیزی و رطوبت برای موهای شما پیدا کند، خود شما هستید.
اطلاعات نوشته شده در وبلاگ و وب سایت ما فقط برای اهداف خلاقانه و آموزشی است. این اطلاعات نباید به عنوان جایگزینی برای توصیه های پزشکی استفاده شود. تمام سوالات مربوط به هر گونه مشکلات سلامتی باید به پزشک متخصص ارجاع داده شود. ما فقط افراد معمولی هستیم که عاشق آزمایش و کار با محصولات گیاهی طبیعی به منظور تقویت و ارتقای سلامتی و تندرستی هستیم. کاوش در شیوه های تاریخی و معاصر گیاه درمانی با هدف کسب علم و رضایت شخصی، برای ما لذت بخش و مایه افتخار است.
