اسانس‌های روغنی بسیار غلیظ هستند و در صورت استفاده نادرست حتی می‌توانند آسیب‌رسان باشند.
به کار گیری رایحه درمانی در زندگی روزمره اصولاً نباید باعث ایجاد بدگمانی و نگرانی بی‌مورد شود، اما یادگیری، درک و رعایت نکات ایمنی اسانس‌های روغنی بسیار مهم است. با انجام این کار، می‌توانید با خیال راحت از فواید بسیاری که اسانس‌های روغنی با خود به همراه می‌آورند بهره‌مند شوید.
دستورالعمل‌های ایمنی که در این مقاله به آنها می‌پردازیم تنها به عنوان یک مقدمه‌ی مفید برای آشنایی شما در نظر گرفته شده‌است و نباید به عنوان یک مرجع کامل برای استفاده‌ی صحیح از اسانس‌های روغنی تلقی شود.
با اینکه پژوهش ها نشان می‌دهد اسانس‌های روغنی ممکن است برای سلامتی مفید باشند، اما سازمان غذا و دارو (FDA) بر خلوص یا کیفیت این روغن‌ها نظارت یا آنها را تایید نمی‌کند. بنابراین قبل از شروع استفاده از اسانس‌های روغنی، مهم است که با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کرده و حتما کیفیت محصولات برند مورد نظر را بررسی کنید. همیشه قبل از امتحان کردن یک اسانس روغنی جدید، تست حساسیت انجام دهید.
ایمنی به عوامل مختلفی بستگی دارد
هرچه بازار اسانس‌های روغنی داغ‌تر می‌شود، نگرانی‌ها در مورد بی‌خطر بودن این عصاره‌های گیاهی غلیظ برای استفاده‌ی همگانی هم بیشتر می‌شود. بسیاری از مصرف‌کنندگان از خطرات احتمالی کاربرد این عصارهها در برنامه‌های سلامتی، زیبایی و نظافت خود بی‌خبرند.
با مطالعه این مقاله یاد می‌گیرید که چطور از روش‌های مصرف اسانس‌های روغنی به طور ایمن استفاده کنید، کدام عصارهها را امتحان کرده و از کدام یک پرهیز کنید، و در صورت بروز عوارض جانبی چه اقداماتی را به کار بگیرید.
دستورالعامل های ایمنی برای مصرف موضعی
بسیاری از مردم به دلیل خواصی که روغن‌های موضعی برای تقویت سلامت پوست یا کاهش درد دارند به آنها روی می‌آورند. اما اگر این روغن‌ها به درستی مورد استفاده قرار نگیرند، تازه ممکن است باعث ضایعات پوستی و عوارض جانبی دیگری هم بشوند.
حتی برخی از اسانس‌های روغنی اگر مستقیماً از طریق پوست جذب شوند ممکن است سمیت‌زا شوند. برخی دیگر مثل روغن‌های پرتقال، لیموترش و لیمو، اگر قبل از یا هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند سمیت‌زایی نوری در پی داشته باشند.
رقیق سازی
اسانس‌های روغنی برای پیشگیری از بروز واکنش‌های نامطلوب باید رقیق شوند. به طور کلی، باید غلظت اسانس‌های روغنی را زیر 5 درصد نگه دارید.
در 1 درصد رقیق سازی یعنی اینکه ۶ قطره روغن را با ۳۰ میلی‌لیتر (تقریبا یک اونس یا 30 گرم) روغن حامل مخلوط کنید. دستورالعمل رقیق سازی ایمن برای افراد مختلف بسته به سن و وضعیت سلامتی آنها فرق می کند.
اسانس‌های روغنی را به راحتی می‌توانید رقیق کنید. کافیست چند قطره از آنها را با روغن حامل مخلوط کنید. روغن‌های حامل معمولا از گیاهان به دست می‌آیند. این روغن‌ها، اسانس‌های روغنی را به طور کاملا ایمن روی پوست شما منتقل یا به اصطلاح حمل کرده و به پخش شدن آنها روی ناحیه‌ی وسیعی از پوست کمک می‌کنند.
تست برچسبی یا پچ تست
قبل از اینکه کل بدنتان را با روغن ماساژ دهید، بهتر است یک تست حساسیت انجام دهید تا ببینید پوستتان نسبت به آن روغن چه واکنشی نشان می‌دهد.
این مراحل را برای انجام تست حساسیت دنبال کنید:
- پوست ساعد خود را با صابون بدون بو بشویید.
- آن را به آرامی خشک کنید.
- چند قطره از اسانس روغنی رقیق شده را روی قسمت کوچکی از ساعد خود بمالید.
- روی آن را با گاز پانسمان بپوشانید و 24 ساعت صبر کنید.
- گاز پانسمان را بردارید.
اگر ناحیه‌ی تست شده قرمز، خارش‌دار، تاول‌زده یا متورم شد، به این معنی است که به روغن حساسیت دارید و باید استفاده از آن را قطع کنید.
اگر قبل از گذشت 24 ساعت احساس ناراحتی کردید، بلافاصله ناحیه را با صابون و آب گرم بشویید.
روغن‌ها
اسانس‌های روغنی پرطرفداری که می‌توانید آنها را هم به صورت رقیق‌شده و هم رقیق‌نشده (خالص) به کار ببرید:
توجه مهم: با وجود این استفاده از اسانس‌های روغنی خالص حتما باید زیر نظر یک متخصص انجام شود.
اسانس‌های روغنی مرسوم که قبل از استفاده حتما باید رقیق شوند:
دستورالعمل ایمنی برای مصرف خوراکی
هیچ سازمان یا نهاد واحدی وجود ندارد که بر کیفیت و ایمنی تمام اسانس‌های روغنی نظارت داشته باشد.
به هیچ وجه نباید اسانس‌های روغنی را به صورت خوراکی مصرف کنید، مگر اینکه دوره آموزشی پیشرفته‌ای را در این زمینه گذرانده و گواهینامه دریافت کرده باشید یا تحت نظر یک متخصص آموزش‌دیده این کار را انجام دهید.
از خوردن و بلعیدن , هر نوع مصرف داخلی اسانس‌های روغنی خودداری کنید.
دستورالعمل ایمنی اسانس‌های روغنی برای رایحه درمانی
در خصوص فواید رایحه درمانی تحقیقات خوبی صورت گرفته است. استنشاق برخی اسانس‌های روغنی مانند پرتقال شیرین، می تواند به کاهش علائم استرس و اضطراب کمک کند. استنشاق اسطوخودوس ممکن است کیفیت خواب را بهبود بخشد.
با استنشاق یا بخور اسانس‌های روغنی می توانید از فواید رایحه درمانی بهره مند شوید. استنشاق برای درمان مشکلات تنفسی موثرتر است، در حالی که بخور برای تقویت خلق و خو مناسب تر است.
هنگام بخور دادن روغن ها، نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:
- دستورالعمل های صحیح رقیق سازی را دنبال کنید.
- مطمئن شوید که روغن‌ها را در فضایی با تهویه مناسب بخور می‌دهید.
- با فاصله بخور دهید، دستگاه بخور را حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه روشن، سپس ۳۰ تا ۶۰ دقیقه خاموش کنید.
روغن‌ها
اسانس‌های روغنی که می توانید بدون هیچ نگرانی برای کودکان و حیوانات خانگی بخور دهید:
- چوب سدر
- صنوبر
- گریپ فروت
- اسطوخودوس
- لیمو
- نعناع دشتی
- نارنگی
اسانس‌های روغنی که باید با احتیاط بخور دهید، زیرا ممکن است باعث تحریک مخاط شوند:
- برگ بو
- چوب یا برگ دارچین
- میخک صدپر
- علف لیمو
- نعناع
- آویشن
آیا در دوران بارداری می‌توان از اسانس های روغنی استفاده کرد؟
این کار فوق‌العاده مناقشه‌برانگیز است، به خصوص در سه ماه اول.
برخی افراد نگرانند که اسانس‌های روغنی در صورت استفاده‌ی موضعی از جفت عبور کرده و به جنین آسیب برسانند.
برخی از اسانس‌های روغنی را هرگز نباید در دوران بارداری استفاده کرد، اما چندتایی از آنها برای استفاده در طول جلسات ماساژ بارداری یا پخش از طریق دستگاه بخور رایحه درمانی بی خطر هستند.
بر اساس نتایج یک مطالعه، برخی از اسانس‌های روغنی ممکن است در کاهش اضطراب و ترس از زایمان موثر باشند.
اگر علاقه‌مندید که از اسانس‌های روغنی در دوران بارداری استفاده کنید، قبل از مصرف حتما با پزشک و مامای خود صحبت کنید.
روغن‌ها
این اسانس‌های روغنی پرطرفدار را هرگز در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی نباید استفاده کرد:
- کافور
- دانه جعفری
- زوفا
- پونه کوهی
- ترخون
- زمستان سبز
- خاراگوش
آیا می‌توان از اسانس‌های روغنی برای نوزادان و کودکان استفاده کرد؟
این هم یک موضوع فوق‌العاده بحث‌برانگیز دیگر است. پوست نوزادان و کودکان نسبت به بزرگسالان نازک‌تر بوده و کبد و سیستم ایمنی آنها به طور کامل رشد نکرده است. این باعث می‌شود که نسبت به مسمومیت احتمالی ناشی از استفاده از این روغن‌ها آسیب‌پذیرتر باشند.
بنابراین، پیروی از دستورالعمل‌های ایمنی و رعایت جوانب احتیاط بسیار حیاتی است. قبل از استفاده از اسانس‌های روغنی در اطراف یا روی نوزادان و کودکان، همیشه باید با پزشک مشورت کنید.
بعد از ۲ سالگی، می‌توان برخی اسانس های روغنی را به صورت موضعی یا از طریق روش‌های رایحه درمانی استفاده کرد، اما دوز مورد استفاده نسبت به بزرگسالان باید از غلضت بسیار کمتری برخوردار باشد. نسبت رقیق سازی ایمن برای کودکان معمولاً بین ۰.۵ تا ۲.۵ درصد است.
مثال‌های زیر مواردی از دستورالعمل‌های ایمنی برای استفاده از اسانس های روغنی برای کودکان است:
- مصرف موضعی روغن نعناع فلفلی روی کودکان زیر 6 سال یا بخور دادن آن در اطراف ایشان ممنوع است.
- مصرف موضعی روغن اکالیپتوس روی کودکان زیر 10 سال یا بخور دادن آن در اطراف ایشان ممنوع است.
به یاد داشته باشید که هر 1 درصد رقیق سازی معادل افزودن 6 قطره اسانس روغنی به 30 میلی لیتر روغن حامل است.
کودکان و نوزادان (و حتی بزرگسالان) نباید اسانس‌های روغنی را بخورند. بعنوان یک اقدام احتاطی، همیشه اسانس‌های روغنی را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
روغن‌ها
مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۷ نشان داد که استفاده موضعی از روغن اسطوخودوس و روغن درخت چای روی پسرانی که به سن بلوغ نرسیده بودند، با مشکلات هورمونی از جمله بزرگ شدن سینه ارتباط دارد. بهتر است این روغن‌ها فقط به صورت رایحه درمانی به کار گرفته شوند یا اصلا مورد استفاده قرار نگیرند.
پیش از استفاده از هرگونه اسانس روغنی روی کودکان یا در نزدیکی آنها، حتما با پزشک مشورت کنید.
اسانس‌های روغنی که به هیچ وجه نباید روی نوزادان و کودکان یا در اطراف آنها استفاده شود عبارتند از:
- اکالیپتوس
- رازیانه
- نعناع فلفلی
- رزماری
- شاه‌پسند
- زمستان سبز
خطرات احتمالی و عوارض جانبی عمومی مرتبط با روغن‌های پرطرفدار
در مورد اثرات بلندمدت رایحه درمانی هنوز چیزهای زیادی نمی دانیم. قبل از اینکه استفاده از این روغن‌های پرطرفدار به یک روش درمان رایج در پزشکی مدرن تبدیل شود، باید اثرات احتمالی بلندمدت آنها را در نظر گرفته و مورد مطالعه قرار داد. خطرات بالقوه ای هم وجود دارد.
برای نمونه:
- بادیان رومی: مصرف خوراکی بادیان رومی می‌تواند اثرات داروهای ضدافسردگی را کاهش داده و اثر داروهایی که روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند را افزایش دهد.
- ترنج: این روغن می‌تواند باعث حساسیت پوستی شود و در صورت استفاده‌ی موضعی با غلظت بالا و سپس قرار گرفتن در معرض نور خورشید، منجر به سوزش شود.
- دارچین: استفاده‌ی موضعی روغن دارچین بدون رقیق سازی یا مصرف خوراکی آن می‌تواند باعث تحریک مخاط، درماتیت تماسی (التهاب پوستی)، گرگرفتگی صورت، دوبینی، تهوع و استفراغ شود.
- اکالیپتوس: بلعیدن روغن اکالیپتوس می‌تواند منجر به حملات صرع یا تشنج شود.
- اسطوخودوس: استفاده‌ی موضعی اسطوخودوس می‌تواند بر هورمون‌های بدن پسران نابالغ تأثیر بگذارد.
- به‌لیمو: استفاده‌ی موضعی از این روغن پیش از قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند باعث سمیت‌زایی نوری و احتمالاً منجر به سوزش شود.
- جوز هندی: استفاده‌ی موضعی از روغن جوز هندی ممکن است باعث بثورات پوستی یا سوزش شود. همچنین مصرف خوراکی آن در غلظت بالا می‌تواند منجر به توهم و حتی کما شود.
- نعناع فلفلی: استفاده‌ی موضعی این روغن می‌تواند باعث بثورات و دیگر تحریکات پوستی شود. همچنین مصرف خوراکی آن می‌تواند باعث سوزش سر دل شود.
- مریم گلی: بلعیدن مقدار زیادی از این روغن می‌تواند باعث بی‌قراری، استفراغ، سرگیجه، تپش قلب، لرزش، تشنج و آسیب کلیوی شود.
- درخت چای: استفاده‌ی موضعی این روغن می‌تواند باعث بثورات یا تحریک پوستی شود. بلعیدن آن نیز می‌تواند منجر به از دست رفتن هماهنگی عضلانی و گیجی شود. همچنین مصرف آن می‌تواند بر هورمون‌های بدن پسران نابالغ تأثیر بگذارد.
نکاتی که قبل از استفاده از اسانس‌های روغنی باید در نظر بگیرید
اسانس‌های روغنی طبیعی هستند، اما معنی این حرف آن نیست که بدون رعایت جوانب احتیاط بتوان از آنها استفاده کرد. قبل از استفاده از هر اسانس روغنی، باید این سوالات را از خودتان پرسیده و بتوانید به آنها پاسخ دهید:
از چه روشی می‌خواهید استفاده کنید؟
روش استفاده از اسانس‌های روغنی به نتیجه‌ای که می‌خواهید بگیرید بستگی دارد. آیا به دنبال تأثیرگذاری روی روحیه و خلق و‌خوی خود هستید (رایحه درمانی)؟ آیا می‌خواهید از این روغن‌ها برای درمان بیماری‌های پوستی یا تسکین درد استفاده کنید (موضعی)؟ یا اینکه می‌خواهید یک عارضه‌ی پزشکی را با آنها درمان کنید (خوراکی یا آروماتراپی)؟
آیا روغن نیاز به رقیق سازی دارد؟
بیشتر اسانس‌های روغنی را نمی‌توان به صورت خالص مصرف کرد و نیاز به رقیق شدن دارند و قبل از استفاده باید آنها را در روغن حامل رقیق کرد. همواره از دستورالعمل‌های رقیق سازی پیروی کنید.
آیا روغن باعث افزایش حساسیت به نور می‌شود؟
اسانس‌های روغنی که از میوه‌های مرکباتی به دست می‌آید به طور کلی حساسیت به نور را افزایش می‌دهد. استفاده از آنها در هنگام یا قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند باعث سوختگی شدید پوست شود.
آیا روغن تداخلات دارویی دارد؟
اسانس‌های روغنی که از طریق رایحه درمانی جذب بدن می‌شود، در صورت مصرف همزمان با داروها یا مکمل‌های دیگر، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. همچنین ممکن است علائم یک بیماری زمینه‌ای را تحریک یا بدتر کند.
آیا استفاده از روغن در اطراف نوزادان، کودکان و حیوانات خانگی بی‌خطر است؟
همیشه قبل از استفاده از هر اسانس روغنی بررسی کنید که آیا برای کودکان و حیوانات خانگی خطری دارد یا نه؟ به خاطر داشته باشید روغن‌هایی که برای سگ‌ها بی‌خطر هستند، ممکن است برای گربه‌ها سمی باشند. گربه‌ها نسبت به سایر حیوانات خانگی به اسانس‌های روغنی حساس‌تر هستند. همچنین از انجام رایحه درمانی در مکان‌های عمومی خودداری کنید.
آیا بلعیدن روغن خطری ندارد؟
اسانس‌های روغنی که مصرف آنها در رایحه درمانی یا به صورت موضعی خطرناک نیست، ممکن است در صورت بلعیده شدن سمی شوند. برخی روغن‌ها، مانند زمستان سبز، حتی می‌توانند کشنده باشند.
نکات مهم ایمنی اسانس های روغنی
به طور کلی با اسانس‌های روغنی مثل داروها، مکمل‌ها و سایر مواد خطرناک رفتار کنید. یعنی موقع خرید، نگهداری و استفاده از آنها باید جوانب احتیاط را رعایت کنید.
- نکته ایمنی 1: قبل از به کار گیری اسانس‌های روغنی در زندگی روزمره خود، حتماً با یک پزشک یا متخصص رایحه درمانی واجد شرایط مشورت کنید.
- نکته ایمنی 2: اسانس‌های روغنی هرگز نباید به صورت خالص روی پوست مالیده شوند. برخی منابع رایحه درمانی، روغن اسطوخودوس و روغن درخت چای را به عنوان روغن‌هایی معرفی می‌کنند که می‌توان آنها را به صورت رقیق نشده استفاده کرد. با این حال، استفاده از روغن اسطوخودوس و روغن درخت چای به صورت خالص توصیه نمی‌شود، زیرا همچنان ممکن است در برخی افراد حساسیت شدید ایجاد کنند.
بنابراین، امن‌ترین قاعده سرانگشتی این است که هرگز از هیچ اسانس روغنی به صورت خالص استفاده نکنید و حتما تمام اسانس‌های روغنی را به روش درست رقیق کنید.
پس هنگام استفاده موضعی از اسانس‌های روغنی، از روغن های حامل غافل نشوید. روغن های حامل نه تنها در پخش اسانس‌های روغنی روی سطح وسیع تری از پوست مفید هستند، بلکه از پوست شما در برابر بثورات و تحریکات محافظت می کنند. - نکته ایمنی 3: برخی از روغن‌ها ممکن است برای بعضی افراد باعث ایجاد سوزش، حساسیت یا واکنش‌های آلرژیک شود. وقتی برای اولین بار می‌خواهید از یک روغن جدید به صورت موضعی استفاده کنید، حتما یک تست حساسیت پوستی روی ناحیه کوچکی از پوست انجام دهید (انجام این کار بسیار ساده است). مقاله‌ی «چگونه تست حساسیت پوستی انجام دهیم» اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار شما قرار می‌دهد.
- نکته ایمنی 4: بعضی از روغن‌های ضروری نسبت به نور خورشید (UVA) سمیت‌زا هستند. یعنی در صورت تماس با پوست و قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب، ممکن است باعث سوزش، التهاب، تاول، قرمزی یا حتی سوختگی پوست شوند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله‌ی سمیت‌زایی نوری و اسانس‌های روغنی سمیت‌زا نسبت به نور را مطالعه کنید.
توصیه می‌شود پس از استفاده از روغن‌های حساس به نور، 24 ساعت کامل از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید. - نکته ایمنی 5: در صورت مشاهده هرگونه تحریک، قرمزی یا واکنش، استفاده از اسانس روغنی یا مخلوط اسانس‌های روغنی را فوراً متوقف کنید.
- نکته ایمنی 6: استفاده از اسانس‌های روغنی در حمام نیاز به مراقبت ویژه دارد. هرگز اسانس‌های روغنی خالص را مستقیماً به آب حمام اضافه نکنید. برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله‌ی حمام آروماتراپی را مطالعه کنید و به نکات ذکر شده در بخش افزودن اسانس‌های روغنی به وان حمام توجه ویژه ای داشته باشید.
- نکته ایمنی 7: در صورت بارداری یا ابتلا به آسم، صرع یا سایر بیماری‌ها از مصرف برخی اسانس‌های روغنی باید پرهیز کرد.
- نکته ایمنی 8: حتماً قبل از استفاده از هر اسانس روغنی، ایمنی آن را بررسی کنید. برای این کار می‌توانید مقاله‌ی راهنمای جامع اسانس‌های روغنی است که در آن نکات ایمنی هر روغن توضیح داده شده است را مطالعه کنید.
- نکته ایمنی 9: هر چه کمتر، بهتر! هنگام استفاده از اسانس‌های روغنی، از کمترین مقداری که ممکن است شما را به نتیجه‌ی دلخواه برساند، استفاده کنید. اگر دستورالعمل راهنما یک تا دو قطره را توصیه کرده است، بیش از آن استفاده نکنید. اسانس‌های روغنی بسیار غلیظ هستند.
(ضمناً: برخی شرکت‌ها یا نمایندگان آنها ممکن است به شما توصیه کنند تا جایی که می‌خواهید از روغن استفاده کنید. به نفع آن‌هاست که روغن‌هایتان زودتر تمام شود تا مجبور به خرید مجدد شوید. به طور کلی، برای به دست آوردن روغن گیاهی به مقدار زیادی از مواد اولیه گیاهی (مانند گلبرگ، برگ، سوزن، پوست، چوب، ریشه و غیره) نیاز است. استفاده‌ی بیش از حد از اسانس‌های روغنی، اسراف محسوب می‌شود.) - نکته ایمنی 10: همه‌ی اسانس‌های روغنی برای رایحه درمانی مناسب نیستند. برای نمونه می‌توان از روغن های خاراگوش، پونه، پیاز، کافور، ترب کوهی، زمستان سبز، سداب و بادام تلخ نام برد که در صورت لزوم، تنها باید توسط متخصصین رایحه درمانی واجد شرایط مورد استفاده قرار بگیرند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله «روغن های خطرناک رایحه درمانی» مراجعه کنید.
- نکته ایمنی 11: اسانس‌های روغنی به مرور زمان اکسید شده و بیشتر حساسیت‌زا یا تحریک‌کننده می‌شوند. از کاربرد روغن‌های کهنه یا روغن‌هایی که در شرایط بدی نگهداری شده‌اند برای مصارف درمانی خودداری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید مقاله‌ی «طول عمر نگهداری اسانس‌های روغنی» را مطالعه کنید.
- نکته ایمنی 12: از کابرد اسانس‌های روغنی در نزدیکی اندام تناسلی، دهان، بینی، چشم و گوش خودداری کنید.
- نکته ایمنی 13: اسانس‌های روغنی در آب حل نمی‌شوند و هرگز نباید بدون رقیق‌سازی به آب حمام اضافه شوند. حتی در صورت رقیق‌سازی یا حل شدن، بهتر است از به کار گیری اسانس‌های روغنی که خطر بیشتری برای ایجاد حساسیت و تحریک پوست دارند در حمام پرهیز کنید.
- نکاه ایمنی 14: در به کار گیری اسانس‌های روغنی برای کودکان و سالمندان باید نهایت دقت را داشته باشید. حتما قبل از مصرف، مقاله نسبت‌های رقیق‌سازی توصیه شده برای کودکان را مطالعه کنید.
- نکته ایمنی 15: هرگز نگذارید کودکان بدون نظارت بزرگسالانی که از نحوه به کار گیری اسانس‌های روغنی آگاه هستند، از آنها استفاده کنند. رایحه اکثر این روغن‌ها فوق‌العاده مطبوع است و بسیاری از آنها از جمله روغن‌های مرکباتی چنان بوی خوشمزه و وسوسه کننده‌ای دارند که خوردنشان به نظر بی‌خطر می‌رسد. همیشه اسانس‌های روغنی را دور از دسترس کودکان قرار دهید. با این روغن‌ها مانند داروهایی رفتار کنید که در دستان افراد ناآگاه فرقی با سم ندارند.
نگهداری اسانس‌های روغنی در مکانی دور از دید کودکان کافی نیست. برای اطمینان از ایمنی، همه اسانس‌های روغنی را در یک جعبه قفل‌دار قرار داده و در کابینتی دور از دسترس نگهداری کنید. - نکته ایمنی 16: اسانس‌های روغنی و روغن‌های مخلوطی که روی پوست خودمان استفاده می‌کنیم، همیشه برای استفاده روی سگ‌ها، گربه‌ها، پرندگان، اسب‌ها یا سایر حیوانات خانگی بی‌خطر نیستند. برای اطلاعات بیشتر، مقاله «آروماتراپی برای جانوران و حیوانات خانگی» را بخوانید.
- نکته ایمنی 17: اسانس‌های روغنی را در دستگاه بخور (دیفیوزر) به اندازه معقول به کار ببرید. نباید به‌طور مداوم از آنها استفاده کنید. استفاده بیش از حد از این روغن‌ها باعث افزایش خاصیت آنها نمی‌شود. برعکس، مصرف بیش از حد حتی می‌تواند باعث ایجاد فشار روی بدن، به خصوص سیستم عصبی شود. مطمئن شوید محیطی که اسانس‌های روغنی را در آن بخور می‌کنید تهویه مناسبی داشته باشد.
به عنوان یک قاعده کلی، اگر تنها بویی که حس می کنید بوی اسانس روغنی است، یعنی تهویه هوای محیط شما مناسب نیست. در چنین شرایطی، ممکن است سیستم تنفسی شما دچار تحریک شود. تهویه هوا مخصوصا در خانه هایی که حیوانات خانگی دارند، اهمیت زیادی پیدا می کند. این موضوع شامل باز گذاشتن درها هم می‌شود تا حیواناتی که احساس خوبی ندارد بتوانند از محیط بیرون بروند. برای کسب اطلاعات بیشتر، نکات ایمنی استفاده از دستگاه بخور رایحه درمانی را مطالعه کنید. - نکته ایمنی 18: اسانس‌های روغنی را بدون راهنمایی متخصص واجد شرایط یا تا زمانی که درک و دانش کافی از خطرات و روش‌های مصرف ایمن آنها به دست نیاورده‌اید، به صورت خوراکی مصرف نکنید. گرچه اسانس‌های روغنی تهیه شده به روش پرس سرد یا تقطیر بخاری از طیف وسیعی از گونه‌های مرکباتی و رایج مثل لیمو، پرتقال، گریپ‌فروت، فلفل فرنگی، ریحان، فلفل سیاه، دارچین، میخک، رازیانه، زنجبیل، رزماری و بسیاری گیاهان دیگر به دست می‌آیند که در زندگی روزمره بدون به کار گیری هیچگونه اقدامات احتیاطی خاصی آنها را می‌خوریم، اما اسانس‌های روغنی بسیار غلیظ هستند و نباید بدون آگاهی کامل از نحوه مصرف درست و خطرات احتمالی هر روغن، آنها را بلعید. برای اطلاعات بیشتر، مقاله «نحوه مصرف خوراکی اسانس‌های روغنی» را مطالعه کنید.
- نکته ایمنی 19: اسانس‌های روغنی قابل اشتعال هستند. آنها را از منابع آتش‌زا مانند شمع، اجاق گاز، سیگار یا شومینه روشن دور نگه دارید.
- نکته ایمنی 20: عصاره های CO2 ممکن است نیاز به اقدامات احتیاطی ایمنی متفاوتی نسبت به اسانس‌های روغنی داشته باشند. عصاره های CO2 شباهت‌هایی با اسانس‌های روغنی دارند، اما ترکیبات شیمیایی آنها می‌تواند متفاوت باشد. اطلاعات ایمنی زیادی به طور خاص در مورد عصاره های CO2 وجود ندارد. بنابراین هنگام استفاده از عصاره های CO2 بسیار مراقب باشید و فرض نکنید که اقدامات احتیاطی و ایمنی یک عصاره CO2 مشابه اسانس روغنی معادل آن است. برای مثال، عصاره کامل CO2 زنجبیل بسیار قوی‌تر از اسانس روغنی زنجبیل است.
- نکته ایمنی 21: همیشه پس از استفاده از اسانس‌های روغنی دستان خود را بشویید. روغن‌های درمانی بسیار قوی هستند و نباید با چشم و گوش تماس پیدا کنند. اگر روی دستتان روغن مالیده شده باشد و بعد چشم یا داخل گوشتان را لمس کنید، ممکن است دچار عوارض جانبی جدی شوید.
اگر دچار عوارض جانبی شدیم چه کار کنیم؟
رعایت جوانب احتیاط و پیروی از دستورالعمل‌های ایمنی کمک می‌کند تا به کار گیری اسانس‌های روغنی تجربه مثبتی برای شما به ارمغان آورد. با این حال، عوارض جانبی هنوز هم ممکن است پیش بیاید. بخشی از مصرف مسئولانه‌ی اسانس‌های روغنی، دانستن نحوه‌ی برخورد با این عوارض است.
در اغلب موارد، با مراقبت‌های خانگی می‌توان از پس عوارض جانبی خفیف برآمد.
اگر اسانس‌های روغنی با چشمتان برخورد کرد، می‌توانید یکی از دو کار زیر را انجام دهید:
- یک گوش پاک‌کن را به روغن چرب خوراکی مانند روغن کنجد یا زیتون آغشته کنید. گوش پاک‌کن را روی پلک بسته‌ی خود بمالید.
- بلافاصله محل را با آب خنک و تمیز بشویید.
اگر دچار تحریک پوستی شدید: مقداری روغن خوراکی یا کرم چرب روی پوستتان بمالید تا اسانس روغنی جذب آن شده و از روی پوستتان پاک شود.
اگر به طور اتفاقی یا بیش از حد روغنی را بلعیدید، بلافاصله با مرکز کنترل مسمومیت محلی تماس بگیرید. سپس، این نکات ایمنی را رعایت کنید:
- شیر پرچرب یا شیر دو درصد بنوشید.
- از تحریک کردن خود برای استفراغ کردن خودداری کنید.
- بطری اسانس روغنی را برای نشان دادن به تیم اورژانس دم دست نگه دارید.
اطلاعات نوشته شده در وبلاگ و وب سایت ما فقط برای اهداف خلاقانه و آموزشی است. این اطلاعات نباید به عنوان جایگزینی برای توصیه های پزشکی استفاده شود. تمام سوالات مربوط به هر گونه مشکلات سلامتی باید به پزشک متخصص ارجاع داده شود. ما فقط افراد معمولی هستیم که عاشق آزمایش و کار با محصولات گیاهی طبیعی به منظور تقویت و ارتقای سلامتی و تندرستی هستیم. کاوش در شیوه های تاریخی و معاصر گیاه درمانی با هدف کسب علم و رضایت شخصی، برای ما لذت بخش و مایه افتخار است.
